Turkovac: Tüm Türkiye’de uygulanmaya başlanacağı açıklanan Malum hastalık aşısı ne kadar inançlı?

Geçtiğimiz hafta Perşembe günü gerçekleştirilen Koronavirüs Bilim Konseyi Toplantısı sonrasında yapılan açıklamada, yerli aşı Turkovac’ın Türkiye genelinde tüm vilayetlere dağıtımının tamamlandığı, ilçelere gönderimin devam ettiği belirtildi.

Anadolu Ajansı ise Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın, aşının bu haftadan itibaren tüm kentlerdeki devlet hastanelerinde uygulanabileceğini söylediğini aktardı. Lakin şimdi aşının Faz 3 çalışmalarına dair sonuçlar yayımlanmadı ve Dünya Sıhhat Örgütü’nden kullanım onayı alınmadı.

Bakan Koca Perşembe günü yapılan Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı sonrası, “Gelecek haftadan itibaren yalnızca eğitim ve araştırma yahut kent hastaneleri değil, ilçeler dahil olmak üzere bütün devlet hastanelerinde Turkovac uygulaması başlayacak. Aile tabiplerine zannediyorum iki hafta sonra dağıtılmış olur. Erişimi daha kolay epeyce kullanımı da artmış olacak” dedi.

“Turkovac’ın Omicron ile ilgili hayvan çalışmaları başladı. Hayvan çalışmalarının ikinci dozu zannediyorum bugün yapılacak. Mart ayına da Omicron varyantına yönelik Turkovac aşısını tamamlamayı düşünüyoruz” kelamlarını ekledi.

Koca ayrıyeten şu ana kadar 800 bin dozun piyasaya sürüldüğünü, bunun her hafta artacağını ve ayda ortalama 2-2,5 milyon doza kadar çıkılacağını söyledi.

İki doz Biontech aşısının akabinde Turkovac uygulamasıyla ilgili çalışmaların, hamileler ve çocuklarla ilgili araştırmaların da devam ettiğini belirtti.

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sıhhati Kolu Lideri ve Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Dr. Nasır Nesanır ise Türkiye’de şu anda günlük ortalama 140 bin aşı yapıldığını, Tukovac’ın ise alandan gelen datalara nazaran bu sayının yüzde 5’ini oluşturduğunu söylüyor:

“Türkiye’de şu an günlük uygulanan aşı sayısı çok az. Her ilçede, aile hekimliğinde Turkovac yapılması için ağır bir talep olması gerekiyor. Günlük uygulanan Turkovac sayısı, aile hekimliği ünite sayısından daha az”.

Turkovac Faz 3 Koordinatörü Prof. Ünal: İnançlı ve tesirli bir aşı

Turkovac aşısını geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 16 Şubat’ta Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ndeki “Yerli Aşı Turkovac” paneline katıldı.

Getty Images Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Aralık ayında Turkovac aşısı oldu.

Özdarendeli Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Şu an Şanlıurfa’da üretim, seri bir halde yapılıyor. Türkiye’nin 81 vilayetine Turkovac aşısı gönderildi. Vatandaşlarımız Turkovac aşılarını yaptırıyor. Bu, çok büyük bir mutluluk” dedi.

“Milli aşıyı bekleyen vatandaşlarımız gönül rahatlığıyla inançlı bir biçimde aşılarını yaptırabilirler” kelamlarını ekledi.

Panelde konuşan Sıhhat Üst Kurumu Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi ve Turkovac Faz-3 Çalışması Ülke Koordinatörü Prof. Dr. Serhat Ünal, “TURKOVAC-CoronaVac Faz-3 çalışmaları kapsamında birinci istekli 22 Haziran’da alındı. Elde edilen tüm bilgilerin tertipli olarak Sıhhat Üst Kurumu ile paylaştık. TURKOVAC inançlı ve tesirli bir aşıdır. Vatandaşlarımızın rahatlıkla hatırlatma dozlarını yapmalarını öneriyoruz” dedi.

Dr. Nasır Nesanır ise Turkovac üzerine çalışan tüm bilim insanlarının çalışmalarını ve gösterdikleri çabayı çok olumlu bulmakla birlikte çalışmaların bilimsel rapor olarak kamuoyuyla paylaşılması gerektiğini belirtiyor.

Turkovac’ın Faz 3 sonuçlarının şimdi yayımlanmadığını belirten Nesanır, Biontech ve Sinovac üzere öbür koronavirüs aşıları için on binlerce kişi üzerinde çalışma yapılırken Turkovac’ın 2 binden az şahsa uygulandığını belirtti:

“Biontech ve Sinovac üzere aşı çalışmalarının sonuçları şeffaf bir halde kamuoyuyla paylaşıldı”.

TTB’nin Dünya Sıhhat Örgütü’ne bir müracaat yapılıp yapılmadığıyla ilgili bilgi sahibi olmadığını aktardı.

Dünya Sıhhat Örgütü şimdi onay vermedi

Tukovac aşısı için 22 Aralık 2021’de Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’nun acil kullanım onayı verdiğini duyurdu.

Akabinde Sıhhat Üst Kurumu, Tukovac’ın yaygın kullanıma geçeceğini açıkladı.

• Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca: Turkovac, Sinovac aşısından daha tesirli
• mRNA aşıları hakkında neler biliniyor?
• Turkovac: Yerli Covid aşısı için acil kullanım onayı alındı

Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) birebir gün yaptığı basın toplantısında, Anadolu Ajansı muhabiri Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın Turkovac’ın acil kullanım müsaadesinin alındığı ve Türkiye’nin Malum hastalık aşısı üreten dokuz ülkeden biri olduğu konusundaki açıklamasını vurguladı.

Muhabir tarafından WHO’nun bu durumu nasıl değerlendirdiği ve Turkovac’ın ne vakit acil kullanım müsaadesi alacağı soruldu.

WHO Yönetmelik ve Ön Yeterlilik Yöneticisi Dr. Rogério Gaspar ise o vakte kadar Turkovac hakkında rastgele bir müracaat sahibiyle hiçbir irtibat kurulmadığını belirtti. WHO’nun her vakit olduğu üzere kimi standart ve gerekliliklerin tamamlanması durumunda koronavirüs krizini sonlandırmaya yardımcı olacak her türlü aşı geliştirme çalışmasını memnuniyetle karşıladığını hatırlattı.

Müracaat sahibinin etkileşime geçmesiyle birlikte, hem onun hem de düzenleyici yetkili makamın karşılaması gereken şartların tartışılmaya başladığını, bunların WHO’nun sitesinde yayımlandığını ve süreçlerin şeffaf ilerlediğini belirtti.

Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Mehmet Ceyhan da Turkovac’ın Faz 3 çalışma sonuçları açıklanmadan acil kullanım onayı verilen birinci aşı olduğuna dikkat çekmiş, “Umarım yeteri kadar kişi üzerinde yapılmış Faz 3 çalışma dataları gecikmeden açıklanır” demişti.

Ceyhan, Biontech ve Moderna’nın 45 bin, Coronavac’ın 15 bin kişi üzerinde çalışıldığını aktarmıştı.

Ocak ayında Bakan Koca, Turkovac’ın, Türkiye’de kitlesel olarak birinci uygulanan aşı olan Çin üretimi Sinovac’tan daha tesirli olduğunu söyledi.

Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü İdare Heyeti üyesi ve Turkovac Faz-3 çalışması sorumlu araştırıcısı Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver de Ocak ayında yapılan basın toplantısında, “Turkovac’ın en az CoronaVac kadar inançlı ve faal bir aşı olduğunu söyleyebiliriz” demişti.

Tanrıöver 22 Haziran ile 27 Aralık tarihleri ortasındaki gönüllülerin bulgularını değerlendirdiklerini, 1008 bireyde toplam 68 Malum hastalık olayı saptandığını açıklamıştı. Gönüllülerin 18-55 yaş ortası, Covid öyküsü ya da daha evvel aşılanma kıssası olmayan bireyler olduğunu belirtmişti.

Türk Tabipler Biliği ise, Turkovac aşısının Faz 3 çalışmalarına ait bilgilerin memleketler arası hakemli mecmualarda şimdi yayımlanmadığını belirterek “Acil kullanım onayı atılacak bu adımın akabinde alınmalıydı” demişti.

Yurt dışında neden kabul görmüyor?

Prof. Dr. Özdarendeli geçen hafta yaptığı açıklamada, “Çalışmalarla ilgili kimi bilgiler bilimsel mecmualara gönderildi, kimileri hazırlık basamağında, onlar da gönderilecek. Bu datalar belli bir biçimde ortaya çıktığı vakit Dünya Sıhhat Örgütü’ne müracaat yapılacak. Avrupa’da neden CoronaVac ile Turkovac’ın kabul edilmediğini bilimsel manada izah etmek mümkün değil” dedi.

Dr. Nesanır ise Turkovac’ın yurt dışında geçerli sayılmamasının sebebinin Dünya Sıhhat Örgütü ya da Avrupa İlaç Ajansı üzere kurumların şimdi onaylamamasından kaynaklandığını söylüyor:

“Başvuruların yapılması ve onay alınması Turkovac’ın güvenilirliğini artıracaktır” diyor.

Husus hakkında sorularımızı sormak için bağlantıya geçtiğimiz Prof. Dr. Özdarendeli’den haber yayımlanana kadar bir karşılık alamadık.